Espiye, Giresun ilinin bir ilçesidir.

Espiye adının anlamı hakkında elde kesin bir veri yoktur. Ancak yörenin eski adı Zefre olup, tarihi İpek Yolu'nun en önemli limanlarındandır.

Tarihçe

İlçe oldukça eski bir tarihe sahiptir. 13. yüzyılın ilk yarısında Trabzon İmparatorluğu döneminde kurulduğu sanılmaktadır. Ancak hem Tirebolu (Tripolis) hem de Zefre (Rumca Zephyrion) isimleri dönemin yazılı metinlerinde yer alırken Espiye ile ilgili bilgilere rastlanmaz. İlçede bulunan Zefre Limanı ünlü İpek Yolu'nun önemli bir limanıdır. Buradan yüklenen mallar gemilerle Romanya ve Rusya üzerinden Avrupa'ya taşınmıştır. Cenevizliler ya da Trabzon İmparatorluğu tarafından yaptırılan Andos Kalesi Yağlıdere'nin Karadeniz'e döküldüğü yerdeki yüksek bir tepenin üzerindedir. Çepniler ilçeye Selçuklu döneminde Horasan/Kürtün yoluyla gelerek yerleşmeye başlamışlardır. Bilindiği üzere Çepniler Hacı Bektaş Veli'nin müridleridirler. (Bak.Prof Dr.Faruk Sümer Oguzlar/Türkmenler isimli eseri.) Espiyeli Çepniler Güvendi Yaylası'nda türbesi bulunan Güvenç Abdal'a bağlıydılar. Fatih Sultan Mehmet Han döneminde Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra idari taksimatta Dikmen Melikliği olarak yer almıştır. Önceleri Tirebolu ilçesine bağlı bir nahiye olan Espiye 1957 yılında ilçe olmuştur.

Coğrafya

Ünlü İpek Yolu'nun Zefre Limanı ilçenin kuzey batısında bulunmakta olup, eski zamanların sert rüzgarlara kapalı, Doğu Karadeniz'in en ünlü doğal limanıdır. Karadeniz Bölgesi'nin coğrafi yapısının özelliklerini taşımaktadır. Bu nedenle arazi yapısı engebelidir. Bu engebeler ilçe merkezinin hemen arkasından başlar ve gittikçe yükselir. İlçenin doğusunda [[Gelivera - Galavera'dan> Doğu Karadeniz Rumcasında Kalavera evlenmemiş genç kız anlamında]], batısında Yağlıdere ve kollarının açmış olduğu vadiler ile dağlar arasındaki akarsu yatakları araziyi oldukça parçalamıştır. Ortalama 230 km². yüzölçümüne sahip olan ilçe doğusunda Tirebolu ve Güce , batısında Keşap ve Yağlıdere , güneyinde Alucra ve Şebinkarahisar ilçeleri ile kuzeyinde Karadeniz bulunmaktadır.

Kültür

İlçe halkının eğitim ve kültür düzeyi yüksektir. Okuma yazma oranı yüzde 98'lere ulaşmıştır. Giresun (Vilayeti Çepni) ilinin Orta Asya Oğuz/Türkmen/Şaman, Alevi/Bektaşi kültür yapısı yer yer devam etmektedir. Başta saz ve kemençe geleneksel müzik aletlerindendir ve düğünlerde çalınır. Göçebe Türkmen kültüründen kalan Hıdırellez ve yayla göçleri, Ocak ve sacayağı adetleri devam etmektedir.

Turizm

İlçedeki en önemli tarihi yapı Cenevizliler tarafından yapılan ve Zefre Limanı'nı koruyan Andoz Kalesi'dir.Kale Giresun/Trabzon sahilyolu üzerinde Espiye girişinde bulunmakta olup 180 basamakla çıkılmaktadır. Kalenin muhteşem bir Zefre Liman ve deniz manzarası bulunmaktadır. Ayrıca Espiye pidesi turistlerin yoğun ilgisini çekmektedir. Son yıllarda Kent Ormanı da ilçe sınırlar içinde yapılarak ilçe turizmine canlılık kazandırmıştır. Ayrıca Espiye Belediyesi ve esnafın katkılarıyla ilki 2006 yılında yapılan Espiye Kültür, Turizm ve Pide festivali de Temmuz ayı içerisinde yapılmakta ve binlerce insanın ilçeye akın etmesini sağlamaktadır.